فیلتر

معرفی فیلتر پنوماتیک

فیلتر پنوماتیک یکی از اصلی‌ترین اجزای سیستم‌های هوای فشرده است که وظیفه آن جدا کردن ذرات جامد، رطوبت و آلودگی‌ها از هوای فشرده می‌باشد.
هوای فشرده‌ای که از کمپرسور خارج می‌شود، معمولاً شامل گرد و غبار، بخار آب و روغن است که اگر بدون تصفیه وارد مدار شود، باعث آسیب جدی به شیرها، جک‌ها و تجهیزات پنوماتیکی خواهد شد.

به همین دلیل استفاده از فیلتر در ابتدای مسیر هوای فشرده، یکی از الزامات سیستم‌های پنوماتیک است.

عملکرد فیلتر پنوماتیک

هوای فشرده پس از ورود به فیلتر از میان یک المان فیلتراسیون عبور می‌کند.
در این مرحله، ذرات معلق و رطوبت از جریان هوا جدا شده و در کاسه پایین فیلتر (Bowl) جمع می‌شوند.
بخار آب و روغن نیز به صورت قطره‌قطره ته‌نشین شده و توسط تخلیه‌کن اتوماتیک یا دستی از سیستم خارج می‌شود.

✅ نتیجه: هوایی خشک، تمیز و بدون آلودگی برای عملکرد دقیق سیستم پنوماتیکی.

انواع فیلتر پنوماتیک

1. فیلتر استاندارد (Standard Filter)

  • حذف ذرات تا اندازه ۵ میکرون

  • مناسب برای سیستم‌های عمومی پنوماتیکی

2. فیلتر ریز (Micro Filter)

  • حذف ذرات تا اندازه ۰٫۰۱ میکرون

  • کاربرد در صنایع دقیق و ابزارهای حساس

3. فیلتر کربن اکتیو (Activated Carbon Filter)

  • حذف بخار روغن و بوی نامطبوع

  • استفاده در صنایع غذایی، دارویی و آزمایشگاهی

4. فیلتر جداکننده رطوبت (Water Separator)

  • جدا کردن قطرات آب از هوا

  • استفاده در مناطق مرطوب یا نزدیک کمپرسور

اجزای اصلی فیلتر پنوماتیک

  • بدنه (Body): معمولاً از آلومینیوم یا پلی‌کربنات ساخته می‌شود.

  • المان فیلتر (Filter Element): قلب فیلتر، مسئول جذب آلودگی‌ها.

  • کاسه فیلتر (Bowl): محفظه‌ای برای جمع‌آوری رطوبت و ذرات.

  • تخلیه‌کن (Drain): خروج اتوماتیک یا دستی مایع جمع‌شده.

  • درپوش محافظ (Guard): محافظت از بدنه شفاف در برابر ضربه.

اهمیت استفاده از فیلتر پنوماتیک

اگر فیلتر در سیستم وجود نداشته باشد یا درست کار نکند، مشکلات زیر ایجاد می‌شود:
❌ سایش و خرابی سریع شیرها و جک‌ها
❌ کاهش راندمان سیستم
❌ انسداد مسیرهای هوای فشرده
❌ کاهش عمر واحد مراقبت و تجهیزات حساس

بنابراین فیلتر نقش حیاتی در افزایش عمر مفید تجهیزات و حفظ عملکرد دقیق سیستم دارد.

نگهداری و تعویض فیلتر

  1. بازرسی دوره‌ای کاسه فیلتر: تخلیه منظم رطوبت و روغن

  2. تمیزکردن یا تعویض المنت فیلتر: هر ۳ تا ۶ ماه بسته به میزان آلودگی

  3. بررسی فشار ورودی و خروجی: افت فشار نشانه گرفتگی فیلتر است

  4. جلوگیری از ترک‌خوردگی کاسه پلی‌کربناتی در تماس با روغن‌ها

نحوه انتخاب فیلتر مناسب

  1. اندازه ذرات قابل حذف (Micon Rating)

  2. دبی هوای عبوری (Flow Rate)

  3. فشار کاری سیستم (Working Pressure)

  4. جنس بدنه (Metal / Plastic)

  5. محیط کاری (خشک، مرطوب یا دارای روغن)

  6. برند و کیفیت ساخت المنت فیلتر

برندهای معتبر فیلتر پنوماتیک

  • Festo – آلمان (دقت بالا و دوام طولانی)

  • SMC – ژاپن (کارایی فوق‌العاده در فشار بالا)

  • Parker Hannifin – آمریکا (قابل استفاده در شرایط صنعتی سنگین)

  • AirTAC – تایوان (کیفیت خوب و قیمت اقتصادی)

  • Camozzi – ایتالیا (مناسب برای خطوط اتوماسیون صنعتی)

ترکیب فیلتر با رگولاتور و روغن‌زن (واحد مراقبت)

در بیشتر سیستم‌ها، فیلتر به‌صورت جداگانه استفاده نمی‌شود بلکه به همراه رگولاتور و روغن‌زن (FRL Unit) نصب می‌شود.
در این حالت، واحد مراقبت سه‌گانه وظیفه‌ی:

  • فیلتر کردن هوا (Filter)

  • تنظیم فشار (Regulator)

  • روغن‌کاری مسیر هوا (Lubricator)
    را بر عهده دارد.

جمع‌بندی

فیلتر پنوماتیک یکی از اجزای حیاتی در هر سیستم هوای فشرده است که با حذف ذرات، بخار آب و روغن، باعث افزایش عمر تجهیزات و بهبود عملکرد کل سیستم می‌شود.
انتخاب درست نوع فیلتر، نگهداری منظم و استفاده از برند معتبر، عملکرد پایدار، طول عمر بیشتر و کاهش هزینه‌های تعمیرات را تضمین می‌کند.