اکومالاتور

معرفی اکومولاتور هیدرولیک (Hydraulic Accumulator)

اکومولاتور هیدرولیک یکی از اجزای کلیدی سیستم‌های هیدرولیک است که وظیفه آن ذخیره و آزادسازی انرژی فشاری روغن می‌باشد.
به زبان ساده، اکومولاتور مانند یک “باتری هیدرولیکی” عمل می‌کند و انرژی تولیدشده توسط پمپ را ذخیره کرده و در مواقع مورد نیاز (مثلاً هنگام افزایش بار یا قطع لحظه‌ای پمپ) آزاد می‌سازد.

اکومولاتورها در صنایع مختلف مانند فولاد، خودرو، نفت و گاز، تزریق پلاستیک و ماشین‌آلات سنگین نقش بسیار مهمی در حفظ پایداری فشار، کاهش نوسانات و افزایش عمر تجهیزات دارند.


عملکرد اکومولاتور چگونه است؟

درون اکومولاتور، دو محیط مجزا از هم وجود دارد:

  • گاز فشرده (معمولاً نیتروژن)

  • روغن هیدرولیک

هنگامی که فشار سیستم افزایش می‌یابد، روغن وارد اکومولاتور شده و گاز داخل آن فشرده می‌شود. این انرژی در گاز ذخیره می‌شود و وقتی سیستم به فشار بیشتری نیاز دارد یا پمپ متوقف می‌شود، گاز منبسط شده و روغن را دوباره به مدار برمی‌گرداند.

این فرآیند باعث می‌شود سیستم فشار خود را در حالت پایدار نگه دارد و از ضربات ناگهانی جلوگیری شود.


انواع اکومولاتور هیدرولیک

  1. اکومولاتور پیستونی (Piston Type Accumulator)
    دارای یک پیستون متحرک است که بین بخش گاز و روغن قرار دارد.
    مناسب برای فشارهای بالا و حجم زیاد.

  2. اکومولاتور دیافراگمی (Diaphragm Type)
    بین گاز و روغن یک دیافراگم لاستیکی قرار دارد.
    طراحی فشرده و مناسب سیستم‌های کوچک و متوسط.

  3. اکومولاتور بِلَدِر یا کیسه‌ای (Bladder Type)
    رایج‌ترین نوع در صنعت. دارای کیسه نیتروژن داخلی است که هنگام ورود روغن فشرده می‌شود.
    عکس‌العمل سریع و نگهداری آسان.

  4. اکومولاتور وزنه‌ای یا فنری (Weight or Spring Type)
    در کاربردهای خاص و سیستم‌های قدیمی‌تر استفاده می‌شود.


کاربردهای اکومولاتور در صنعت

  • ذخیره انرژی هیدرولیکی برای استفاده در زمان اوج بار

  • جبران نشتی یا افت فشار ناگهانی در مدار

  • جذب ضربه (Shock Absorber) در زمان باز و بسته شدن سریع شیرها

  • پایداری فشار در مدارهای حساس

  • تغذیه اضطراری سیستم در صورت قطع برق یا توقف پمپ

  • افزایش عمر پمپ‌ها و شیرهای هیدرولیک


مزایای استفاده از اکومولاتور

✅ افزایش طول عمر پمپ با کاهش دفعات استارت و توقف
✅ جلوگیری از نوسان فشار و لرزش سیستم
✅ بهبود راندمان انرژی در مدار هیدرولیک
✅ عملکرد نرم‌تر سیلندرها و شیرها
✅ تامین انرژی اضطراری در زمان قطع برق
✅ نصب آسان و نگهداری ساده در صورت استفاده از مدل مناسب


اجزای اصلی اکومولاتور

  • بدنه (Shell) – ساخته شده از فولاد مقاوم در برابر فشار

  • بلَدِر یا دیافراگم – جداکننده بین روغن و گاز

  • سوپاپ شارژ نیتروژن – برای تنظیم فشار اولیه گاز

  • پورت ورودی/خروجی روغن – اتصال به مدار هیدرولیک

  • براکت یا پایه نصب – برای فیکس شدن در محل مناسب


فشار شارژ (Pre-Charge Pressure)

یکی از مهم‌ترین عوامل عملکرد درست اکومولاتور، تنظیم فشار اولیه گاز (Pre-Charge) است.
اگر فشار کم‌تر از مقدار لازم باشد، اکومولاتور نمی‌تواند انرژی کافی ذخیره کند.
و اگر بیش از حد باشد، فضای لازم برای ورود روغن کاهش می‌یابد.
به‌طور معمول فشار شارژ حدود ۹۰٪ فشار کاری سیستم تنظیم می‌شود.


برندهای معتبر اکومولاتور در بازار

  • HYDAC – آلمان، پیشرو در طراحی و تولید انواع اکومولاتور

  • Parker Hannifin – آمریکا، با دوام بالا و طراحی دقیق

  • Bosch Rexroth – آلمان، مورد استفاده در پروژه‌های صنعتی سنگین

  • Eaton – طراحی پیشرفته با استانداردهای بین‌المللی

  • OLAER – متخصص در اکومولاتورهای بلَدِری


نکات مهم در نصب و نگهداری

  1. اکومولاتور را همیشه عمودی نصب کنید.

  2. فشار شارژ را حداقل سالی یک بار بررسی و تنظیم کنید.

  3. از گیج مخصوص نیتروژن برای شارژ استفاده کنید (هرگز از هوا استفاده نکنید).

  4. از فیلتر تمیز روغن برای جلوگیری از آسیب دیافراگم استفاده شود.

  5. در محیط‌های گرم، فاصله مناسب از منبع حرارتی رعایت شود.


جمع‌بندی

اکومولاتور هیدرولیک یکی از اجزای حیاتی مدارهای هیدرولیکی است که با ذخیره انرژی و تثبیت فشار، عملکرد سیستم را پایدارتر، ایمن‌تر و کارآمدتر می‌سازد.
انتخاب نوع مناسب اکومولاتور، شارژ گاز صحیح و سرویس منظم، باعث افزایش عمر پمپ و شیرها می‌شود.
در سیستم‌های صنعتی مدرن، اکومولاتور همان نقشی را دارد که باتری در سیستم الکتریکی ایفا می‌کند — منبع انرژی در زمان نیاز! ⚙️