شیر پنوماتیک 5/2

معرفی شیر پنوماتیک ۵/۲

شیر پنوماتیک ۵/۲ (5/2 Way Pneumatic Valve) یکی از پرکاربردترین شیرهای کنترل در سیستم‌های پنوماتیکی است که برای کنترل سیلندرهای دو اثره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عدد ۵/۲ نشان‌دهنده‌ی این است که شیر دارای پنج پورت (دو خروجی، دو تخلیه و یک ورودی هوا) و دو وضعیت کاری است.
این شیر نقش کلیدی در تغییر جهت حرکت پیستون‌ها دارد و در اکثر مدارهای اتوماسیون صنعتی، دستگاه‌های بسته‌بندی و خطوط تولید استفاده می‌شود.

عملکرد شیر پنوماتیک ۵/۲

شیر ۵/۲ با تغییر وضعیت، مسیر هوای فشرده را بین دو خروجی A و B جابه‌جا می‌کند.
در یک وضعیت، هوای فشرده از پورت ورودی به خروجی A می‌رود و خروجی B به تخلیه متصل می‌شود.
در وضعیت دوم، برعکس: هوا از پورت ورودی به خروجی B هدایت می‌شود و A تخلیه می‌گردد.

🔸 نتیجه: حرکت رفت و برگشت کامل برای سیلندر دو اثره.
به همین دلیل به این شیرها، شیر کنترل جهت (Directional Control Valve) نیز گفته می‌شود.

انواع شیر پنوماتیک ۵/۲ بر اساس نوع تحریک

1. شیر پنوماتیک ۵/۲ برقی (Solenoid 5/2 Valve)

  • تحریک با برق DC یا AC

  • کنترل دقیق و سریع از طریق PLC

  • پرکاربرد در خطوط اتوماسیون صنعتی

2. شیر پنوماتیک ۵/۲ بادی یا پیلوتی (Pilot 5/2 Valve)

  • تحریک با فشار هوای کنترل

  • مناسب سیستم‌هایی که نیاز به شیرهای فرمان از راه دور دارند

3. شیر پنوماتیک ۵/۲ دستی (Manual 5/2 Valve)

  • کنترل با اهرم، دکمه یا چرخشی

  • کاربرد در تست‌ها یا مدارهای ساده

4. شیر پنوماتیک ۵/۲ مکانیکی (Mechanical 5/2 Valve)

  • تحریک با بادامک، غلطک یا قطعه متحرک

  • مناسب برای ماشین‌آلات خودکار

اجزای تشکیل‌دهنده شیر ۵/۲

  • بدنه (Body): معمولاً از آلومینیوم یا برنج

  • پورت‌ها (Ports): شامل ورودی (P)، دو خروجی (A و B) و دو تخلیه (R1، R2)

  • سلونوئید یا مکانیزم تحریک: برای تغییر وضعیت

  • فنر بازگشت: بازگرداندن شیر به حالت اولیه در مدل‌های تک‌سلونوئید

  • درپوش‌ها و اورینگ‌ها: برای آب‌بندی و جلوگیری از نشت هوا

مزایای استفاده از شیر ۵/۲

✅ عملکرد دقیق و سریع
✅ دوام بالا و عمر مفید طولانی
✅ مناسب برای سیستم‌های دو طرفه و کنترل دقیق حرکت
✅ سازگار با انواع سیستم‌های اتوماسیون
✅ امکان کنترل دستی یا برقی بر اساس نیاز

کاربردهای شیر پنوماتیک ۵/۲

  • کنترل سیلندرهای دو اثره

  • سیستم‌های بسته‌بندی و مونتاژ خودکار

  • ماشین‌آلات پرس، تزریق پلاستیک و CNC

  • خطوط تولید خودکار و ربات‌های صنعتی

  • کنترل درها و دریچه‌های پنوماتیکی

تفاوت شیر پنوماتیک ۳/۲ و ۵/۲

ویژگی شیر ۳/۲ شیر ۵/۲
تعداد پورت‌ها ۳ پورت ۵ پورت
وضعیت‌ها ۲ وضعیت ۲ وضعیت
کاربرد سیلندر تک اثره سیلندر دو اثره
پیچیدگی مدار ساده پیشرفته‌تر
نوع تحریک دستی، برقی، بادی دستی، برقی، بادی

نکات مهم در انتخاب شیر ۵/۲

  1. نوع تحریک: برقی، بادی یا دستی

  2. ولتاژ مورد نیاز: در مدل‌های برقی (۱۲V DC، ۲۴V DC یا ۲۲۰V AC)

  3. فشار کاری: معمولاً بین 2 تا 10 بار

  4. جنس بدنه: آلومینیوم برای سبک بودن، استیل برای محیط‌های خاص

  5. نوع اتصال: دنده‌ای یا صفحه‌ای (Manifold Mounting)

  6. برند و کیفیت ساخت: بر عملکرد و طول عمر تأثیر مستقیم دارد

برندهای معتبر شیر ۵/۲

  • Festo – آلمان

  • SMC – ژاپن

  • Parker Hannifin – آمریکا

  • AirTAC – چین

  • Camozzi – ایتالیا

  • Norgren – انگلستان

این برندها در تولید شیرهای ۵/۲ با کیفیت بالا، دوام طولانی و عملکرد دقیق شهرت جهانی دارند.

جمع‌بندی

شیر پنوماتیک ۵/۲ یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های پنوماتیک است که امکان کنترل دقیق حرکت سیلندرهای دو اثره را فراهم می‌کند.
با انتخاب نوع مناسب، ولتاژ درست و برند معتبر، می‌توان سیستم پنوماتیکی پایدار، سریع و مطمئن طراحی کرد.
این شیرها به دلیل سرعت پاسخ بالا، قیمت مناسب و دوام زیاد، از پرمصرف‌ترین تجهیزات اتوماسیون در صنایع مختلف هستند.